Lezing over Maerten van Heemskerck,

22 oktober 2024: De heer Martijn Pieters komt deze dinsdag bij ons langs om een verhandeling te
geven over de begaafde en vermaarde schilder Maerten van Heemskerck, die leefde van 1498 tot
1574.
Martijn Pieters studeerde kunstgeschiedenis in Amsterdam waar hij zich specialiseerde in
middeleeuwse kunst. Maar ook de Nederlandse 17 de eeuw is hem niet vreemd zoals we ondervonden
tijdens de door hem gegeven lezing over Frans Hals op 5 maart van dit jaar. U was zo enthousiast
over deze lezing dat we onverwijld Martijn opnieuw hebben uitgenodigd om deze keer te komen
vertellen over Maerten van Heemskerk.

Maerten van Heemskerck, volgens overlevering een boerenzoon met een aangeboren tekentalent,
groeide uit tot één van de meest gevraagde Noord-Nederlandse schilders in de 16de eeuw. Dit jaar is
het 450 jaar terug dat hij als een gefortuneerd en gewaardeerd schilder overleed in Haarlem. Na een
aantal leermeesters besluit hij in de leer te gaan bij Jan van Scorel en leert hij in de ‘nieuwe manier
uit Italië’ te werken. De volgende stap is een reis naar en een verblijf in Rome, met prachtige
tekeningen van de Sint Pieter in aanbouw en de aanwezige antieke restanten als resultaat. Na zijn
terugkeer in Haarlem neemt hij de positie van zijn vroegere leermeester daar in. Hij schildert
portretten, devotiepanelen en mythologische werken in de manieristische stijl, maar ook grote
altaarstukken voor kerken in Haarlem, Delft en Alkmaar. Spectaculair is daarbij het altaarstuk, dat hij
maakte voor de Grote Kerk in Alkmaar. Het was het grootste altaarstuk, dat gemaakt werd in de
Noordelijke Nederlanden. Na de Reformatie werd het verkocht en eindigde het in het Zweedse
Linköping. Uiteindelijk zou ook de Beeldenstorm en de Reformatie van grote invloed zijn op de
loopbaan van Van Heemskerck. Zijn laatste schilderij dateert uit 1566, het jaar van de Beeldenstorm.
Daarna maakte hij vooral nog gravures, die over heel Europa in trek waren.
Drie musea, het Stedelijk Museum in Alkmaar, het Frans Hals Museum en het Teylers Museum, beide
in Haarlem, slaan de handen ineen om de verschillende aspecten van de kunst van deze belangrijke
schilder te laten zien. De tentoonstellingen lopen van 28 september 2024 t/m 19 januari 2025.
Hanneke van den Boomen.